MEHDEVİYYE TARİKATI NEDİR VE MEHDEVİLER KİMDİR ? – Türkiyenin Gerçekleri.COM
İslam tarihinde mehdilik inancı kapsamında farklı coğrafyalarda ortaya çıkan hareketlerden biri olup Hindistan’ın en eski İslami akımları arasında sayılır. Hareketin kurucusu Seyyid Muhammed Cavnpuri (Hz Khalifatullah Imamuna Syed Mohammed Jaunpuri Mehdi Al Mauod Alaihis Salam (Farah Mubarak)) 847 (1443) yılında Cavnpur’da (Caunpur) doğdu. MEHDEVİYYE TARİKATI NEDİR VE MEHDEVİLER KİMDİR ? – Türkiyenin Gerçekleri.COM Şeyh Danyal Çişti’nin medresesinde öğrenimine başlayıp on iki yaşında geleneksel programı tamamlayarak “esedü’l-ulema” unvanını aldı. Bazı arkadaşlarıyla beraber gittiği Mekke’de haccını tamamladığı sırada mehdiliğini ilan etti (901/1496). Ertesi yıl Hindistan’a döndüğünde aynı iddiayı Ahmedabad ve Barhli’de yenidenladı, daha sonra Gucerat bölgesindeki Celur’a göç etti. Hindistan’daki hükümdarlar, kadılar ve ileri gelenlere yazdığı mektuplarda kendisinin Allah tarafından seçilmiş son veli ve Hz. Peygamber’in halifesi olduğunu belirterek onları kendi öğretilerini kabule davet etti. Dünyayı terk, dürüst insanlarla dostluk, halktan uzaklaşma, tevekkül, Allah’ın rızasını arama, öşür ödeme, zikir ve hicret gibi prensipler koyan Cavnpuri, hayatını köy ve kasaba dışında kurulan ve “daire” adı verilen kamplarda mensuplarıyla beraber geçirdi. 910 (1505) yılında Afganistan’ın batısındaki Ferah’ta vefat etti .
MEHDEVİYYE TARİKATI NEDİR VE MEHDEVİLER KİMDİR ? – Türkiyenin Gerçekleri.COM
Cavnpuri’nin ölümünden sonra Mehdeviler oğlu Seyyid Mahmud’a tabi oldular. Onun halifeliği zamanında Cavnpuri’nin mehdiliğine inanmayanların kafir olacağı esası benimsendi. Bu kanaat, 918 (1512) yılında Seyyid Mahmud’un Gucerat idarecileri tarafından hapsedilip işkence görmesine ve hapishanede ölmesine neden oldu. Cavnpuri’nin ikinci halifesi ve damadı olan Seyyid Handemir zamanında Mehdeviler’in durumu daha da kötüleşti. Aleyhte verilen fetvalar ve işkenceler nedeniyle Gucerat’ta barınamayan cemaat yirmi değişik bölgeye dağıldı. Bunun üzerine Handemir, Mehdeviler’e yapılan muamelelerden sorumlu olan ulemayı ortadan kaldırmak üzere adamlarından dört kişiyi görevlendirdi. Ahmedabad’da heyecan doğuran bu durum Muzaffer Şah Gucerati tarafından haber alınınca Aynülmülk kumandasındaki askeri birlikler Mehdeviler’in üzerine sevkedildi. Gucerat kuvvetleriyle yapılan savaşta Mehdeviler yenilgiye uğrayıp bölgeyi terketmek zorunda kaldılar (930/1524).
Bir süre faaliyet gösteremeyen Mehdeviler, Suri hükümdarlarından Şir Şah ve İslam Şah zamanında tekrar ortaya çıktı. Şeyh Abdullah Niyazi ve Şeyh Alai adlı iki Mehdevi, Agra yakınındaki Biyane’de bir daire kurarak kısa zamanda birçok kişiyi kendi taraflarına çekmeye muvaffak oldular. İlki Afgan, diğeri Bengal asıllı olan bu iki şeyh vaazlarında mensuplarını katı bir zühd hayatı yaşamaya ve mülk edinmemeye yönlendirdiler. Bu arada idarecilerin müdahalesine izin vermeyip onlarla karşı karşıya geldiler. Bu yüzden çeşitli sorunlara ve işkenceye maruz kaldılar. Şeyh Alai, İslam Şah’ın huzurunda kamçılandığı esnada öldü. Şeyh Abdullah Niyazi mensuplarıyla beraber Afganistan’a geçti ve orada vefat ettiği 1000 (1592) yılına kadar Mekran merkez olmak suretiyle birden fazla kimsenin Mehdeviliğe girmesini sağladı.
MEHDEVİYYE TARİKATI NEDİR VE MEHDEVİLER KİMDİR ? – Türkiyenin Gerçekleri.COM
Bu iki şeyhin ölümüyle zayıflayan Mehdeviler, Ekber Şah zamanında Patan ve Gucerat’ın bazı kesimlerinde Şeyh Abdürreşid ve Şeyh Miyan Mustafa Gucerati’nin gayretleriyle biraz toparlandılar. Ulema ile aralarındaki ihtilaflara rağmen Alim Han, Mir Ebu Türab, Musa Han Patani ve İ‘timad Han gibi nüfuzlu kişiler vasıtası ile zarar görmediler. Bir ara alt kademedeki idareciler tarafından hapsedilen Gucerati serbest bırakıldığında Fetihpur Sikri’ye giderek burada Ekber Şah’ın saray nakkaşı Abdüssamed Şirinkalem’le yakın ilişki kurdu, yalnız dönüşünde Biyane’de öldü. Bundan sonra Mehdeviler arasında hareketi yönetecek seviyede liderler ortaya çıkmadı. Şah Cihan döneminde Evrengzib’in Gucerat valiliği sırasında onun hizmetine giren Seyyid Racu ve arkadaşlarının Mehdevi oldukları anlaşılınca kentden menfaatildılar. Ahmedabad’da cerayan eden silahlı mücadelede Seyyid Racu ve arkadaşları öldürüldü.
Mehdeviyye ‘nin önemli bir kolu olarak kabul edilen, daha fazla Kirman ve Güney Belucistan civarında bulunan Zikriler, hareketin kurucusu Seyyid Muhammed Cavnpuri’nin kanaatlerini kısmen değiştirdiler. Göçebe olan ve yerel tabirle “dairevale” (daireciler) adıyla da bilinen bu kimseler, Hz. Peygamber’in emirlerinin mehdinin gelişiyle iptal edildiğini söyleyerek oruç tutmanın ve namaz kılmanın lüzumsuz olduğunu, zikrin birçok ibadetin üzerinde bir dşayet taşıdığını ileri sürdüler. Zikrane adıyla anılan ve yönü Kabe’ye dönük olmayan mabedlerinde günde altı defa toplanıp zikreden grup mensupları, hac için Mekke’ye gitmeyip Mekran Türbet mevkiindeki Kuh-i Murad’da bulunan mabedi ziyaret ederler. Buradaki bir kuyu da (çah-ı zemzem) onlar tarafından kutsal sayılır.
MEHDEVİYYE TARİKATI NEDİR VE MEHDEVİLER KİMDİR ? – Türkiyenin Gerçekleri.COM
Hindistan’daki Mehdeviler günümüzde ufak gruplar durumunda Andra Pradeş, Meysur, Tamil Nadu, Kerela, Maharaştra ve Gucerat’ta bulunur. Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılmasından sonra eski Sind’de, şimdiki Şahdadpur’da ve Karaçi’de de Mehdeviler daire kurdular. Bunlar diğer gruplardan farklı olarak siyasi konulardan uzak durur ve faaliyetlerini kurdukları Mehdevi daireleri ile sınırlı tutarlar.
İLGİLİ YAZILAR
3236total visits,1visits today